woensdag 11 juni 2014

Stabroek

Het mag ondertussen ruim een jaar geleden zijn dat ik in Guyana woonde, ik denk nog heel geregeld met weemoed aan het land en aan mijn tijd daar. Ik woonde er in de hoofdstad, in Georgetown. Het werd in 1780 door Fransen (ook die hadden het een tijdje voor het zeggen in het gebied rond de Demerara rivier) gesticht en heette toen Longchamps. Toen de Nederlanders het (weer) voor het zeggen kregen in de regio in 1784 heette het Stabroek. Nadat het gebied onder Engels bewind kwam veranderde de naam in 1812 opnieuw, in Georgetown, naar Koning George III. Maar een wijk in de hoofdstad heeft nog altijd de naam Stabroek. Ook de belangrijkste krant van Guyana draagt de naam: Stabroek News. Ik blogde eerder over de Stabroek Market, de grootste markt, direct aan de Demerara. De New York Times schreef deze week nog dat je via die markt voordelig naar het WK in Brazilië kan. Omslachtig, dat wel. 

Afgelopen weekeind bezocht ik Stabroek opnieuw. Stabroek in Vlaanderen wel te verstaan, een flink dorp ingeklemd tussen de Antwerpse haven en de Nederlandse grens. Waarom heeft een wijk in Georgetown dezelfde naam als deze Belgische gemeente?



Ik heb altijd gedacht dat een plantage-eigenaar afkomstig uit Stabroek de naam aan de stad in het huidige Guyana had gegeven. Veel plantage-eigenaren waren afkomstig uit Zeeland, niet ver van het tegenwoordig Vlaamse Stabroek. Maar dat is dus niet de oorsprong. Amsterdammer Nicolaas Geelvinck (1732-1787), Heer van Stabroek, was destijds bewindhebber bij de West-Indische Compagnie als representant van stadhouder Willem V. Naar hem werd de plaats aan de Demerara hernoemd. Hij was Heer van Stabroek, omdat hij eigenaar was van heerlijkheid Stabroek, een kasteeltje uit 1611 in de huidige gemeente Stabroek. Geërfd van zijn vader.




Een beetje vreemd eigenlijk. Het kasteeltje stelt niet zoveel voor. Een paar jaar geleden werd het pand (tegenwoordig heet het Lassonhof) voor een slordige 1,5 miljoen euro verkocht. Een leuk optrekje hoor, daar niet van. Maar om je op basis daarvan 'Heer van Stabroek' te noemen. Heer van de Herengracht had ook gemogen. De familie had er verschillende grachtenpanden in bezit. Puissant rijk waren ze dus. Door het goud, de suiker, en niet te vergeten, de slaven. En machtig bovendien. De opa van Nicolaas, Lieve (1676-1743), was burgemeester van Amsterdam. Hetzelfde gold voor zijn vader, Nicolaes (1706-1764), en ook zijn jongere broer Joan (1737-1802).



Het Vlaamse Stabroek en het Guyanese Stabroek zijn, niet geheel onverwacht, tamelijk verschillend. Zo heeft de Guyanese variant een dagelijkse hele grote levendige markt. In Vlaams Stabroek komen op dinsdagmiddag tussen 14 en 18 uur een paar marktkooplieden langs.

De foto van het Lassonhof is print-screen uit Google-maps.